Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét việc cho phép 3 luật liên quan đến thị trường bất động sản, bao gồm Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản, có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, sớm hơn 5 tháng so với thời gian mà Quốc hội đã quyết định trước đó.
Khắc phục tồn tại, hạn chế trong định giá đất, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư
Vào chiều ngày 19/6, Chính phủ đã chính thức trình Quốc hội dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bốn luật quan trọng: Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15, và Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15.
Trong bản trình, Chính phủ đề xuất cho phép ba luật liên quan đến thị trường bất động sản, bao gồm Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản, có hiệu lực từ ngày 1/8, sớm hơn 5 tháng so với thời gian dự kiến ban đầu. Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 200 và khoản 15 Điều 210 của Luật Các tổ chức tín dụng cũng được đề nghị có hiệu lực sớm từ ngày 1/8 nhằm đảm bảo tính đồng bộ và chặt chẽ trong việc xử lý tài sản bảo đảm của các tổ chức tín dụng.
Thay mặt Thủ tướng Chính phủ báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Đặng Quốc Khánh, đã trình bày rằng Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Bộ Xây dựng tiến hành rà soát và đánh giá tác động của các quy định chuyển tiếp trong các luật này, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp đang triển khai dự án sử dụng đất.
Chính phủ cũng đã đưa ra các phương án phù hợp để thể chế hóa các quy định trong luật, nhằm đảm bảo không gây khó khăn trong quản lý đất đai, nhà ở và thị trường bất động sản, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động này.
Chính phủ cho rằng việc sớm triển khai Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản vào thực tiễn là cần thiết để thực hiện đúng chủ trương của Đảng, đồng thời khắc phục những tồn tại và hạn chế hiện nay, đặc biệt trong lĩnh vực định giá đất, thu hồi, bồi thường, và hỗ trợ tái định cư. Những vấn đề này đã dẫn đến tình trạng một số cán bộ sợ trách nhiệm, né tránh, không dám thực hiện nhiệm vụ.
Việc sớm ban hành các luật này sẽ tạo ra một hành lang pháp lý thống nhất, giúp khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững, và đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công và nhà ở xã hội. Điều này sẽ mang lại nhiều thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và người dân trong việc thực hiện quyền sử dụng đất và bảo vệ quyền lợi cho những người có đất bị thu hồi.
Riêng một số quy định chuyển tiếp trong Luật Đất đai, từ Điều 253 đến Điều 260, vẫn sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, sau khi Luật Đất đai 2024 được thông qua, các địa phương đã lên kế hoạch chọn nhà đầu tư và chủ đầu tư để triển khai trước thời điểm 1/1/2025, thời gian mà Quốc hội đã quyết định tại kỳ họp bất thường tháng 1/2024.
Hiện nay, các địa phương đang lựa chọn nhà đầu tư và chủ đầu tư theo các quy định pháp luật hiện hành về đầu tư, nhà ở và đấu thầu, trước khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực. Một số thủ tục trong quá trình này có thể kéo dài đến trước ngày 1/1/2025.
Chính phủ nhận định rằng việc đẩy nhanh hiệu lực của Luật Đất đai 2024 trước 5 tháng có thể gây ra một số khó khăn cho các dự án đang trong quá trình hoàn tất thủ tục chọn nhà đầu tư, do có những thay đổi liên quan đến quy định sử dụng đất. Điều này có thể ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án và tăng chi phí tuân thủ, gây tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là những dự án bất động sản đang gặp khó khăn về thủ tục. Do đó, Chính phủ đề nghị giữ nguyên thời điểm có hiệu lực của khoản 10 Điều 255 là từ ngày 1/1/2025 để bảo đảm quyền lợi và lợi ích của nhà đầu tư, cũng như tránh lãng phí thời gian và tài nguyên xã hội.
Tương tự, khoản 4 Điều 260 của Luật Đất đai 2024 liên quan đến xử lý các trường hợp chuyển tiếp với phương án sử dụng đất và sắp xếp lại nhà, đất đã được phê duyệt theo Nghị định 132/2020. Chính phủ cho biết nếu áp dụng quy định này từ 1/8/2024, thời gian hoàn thiện thủ tục trình phương án xử lý nhà đất của các cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng và Công an sẽ bị rút ngắn. Do đó, Chính phủ đề nghị quy định này có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 để các cơ quan, đơn vị có đủ thời gian hoàn thiện thủ tục trình cấp có thẩm quyền phương án xử lý, sắp xếp lại nhà, đất trong khu vực sử dụng đất quốc phòng và an ninh nằm trong quy hoạch.
Chính phủ cũng nhấn mạnh rằng các văn bản hướng dẫn chi tiết đã được xây dựng cẩn thận, qua nhiều vòng rà soát để bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và khả thi khi dự thảo Luật sửa đổi một số điều của các luật được thông qua.
Đảm bảo tiến độ và chất lượng các văn bản hướng dẫn chi tiết
Trong báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ông Vũ Hồng Thanh, đã nhấn mạnh sự ủng hộ của Ủy ban Kinh tế đối với chủ trương nhanh chóng đưa các luật này vào thực tiễn. Một số quy định trong các luật có thể được triển khai ngay, nhưng vẫn còn nhiều nội dung cần phải có các văn bản hướng dẫn chi tiết.
Vì vậy, Chính phủ được đề nghị cần chuẩn bị một cách kỹ lưỡng, đảm bảo tiến độ và chất lượng của các văn bản hướng dẫn chi tiết. Đồng thời, cần tổ chức tuyên truyền và phổ biến pháp luật rộng rãi, nhằm tạo sự thống nhất trong nhận thức và thực hiện các luật này, đảm bảo hiệu quả khi các luật có hiệu lực.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị Chính phủ cần cân nhắc kỹ lưỡng thời điểm điều chỉnh hiệu lực sớm, cũng như khoảng thời gian cụ thể trên cơ sở xem xét hai khía cạnh chính: sự cấp bách của việc điều chỉnh thời điểm hiệu lực từ ngày 1/8/2024 và mức độ đáp ứng của các điều kiện bảo đảm thực thi Luật trong trường hợp Luật có hiệu lực từ ngày 1/8/2024.
Một số ý kiến khác cho rằng cần thận trọng khi xem xét việc áp dụng hiệu lực sớm cho các luật khi chưa có đầy đủ văn bản hướng dẫn chi tiết, thậm chí có ý kiến đề nghị không nên điều chỉnh thời gian hiệu lực của các luật.
Đối với hồ sơ dự án Luật, để đảm bảo có đầy đủ cơ sở và thông tin cho Quốc hội xem xét và quyết định, Ủy ban Kinh tế yêu cầu Chính phủ bổ sung báo cáo theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật. Cụ thể, cần cung cấp tiến độ, lộ trình xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành luật từ các địa phương, đánh giá kỹ lưỡng những tác động tiêu cực đối với phát triển kinh tế-xã hội để làm rõ tính tối ưu của việc điều chỉnh hiệu lực sớm của các luật. Đồng thời, cần tổng hợp ý kiến từ các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng, và các tổ chức đại diện quyền lợi của doanh nghiệp liên quan đến nội dung của dự án Luật.
“Việc sớm triển khai ba luật này vào cuộc sống là phù hợp với chủ trương và định hướng của Đảng; khắc phục các hạn chế, nhất là trong việc định giá đất, thu hồi đất, bồi thường và hỗ trợ tái định cư, những vấn đề đang khiến một số cán bộ sợ trách nhiệm, né tránh, không dám thực hiện. Đồng thời, việc này sẽ tạo ra hành lang pháp lý thống nhất, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai…”, theo nội dung tờ trình.
Trước sự lo lắng của các đại biểu, chuyên gia và cử tri về việc liệu các văn bản hướng dẫn luật có được ban hành kịp thời để các luật có thể sớm đi vào cuộc sống hay không, Chính phủ đã có những giải trình cụ thể.
Ngay sau khi các luật được thông qua, các văn bản quy định chi tiết đã được khẩn trương soạn thảo theo đúng trình tự và thủ tục. Các văn bản này đã được rà soát nhiều lần, qua nhiều vòng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đã tổ chức nhiều cuộc họp với các bộ, hiệp hội, chuyên gia, nhà khoa học và các đối tượng liên quan để hoàn thiện, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính khả thi. Mặt khác, các địa phương cũng đang đồng loạt tập trung, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các văn bản hướng dẫn. Thủ tướng đã ban hành nhiều văn bản đôn đốc.
“Từ đó có thể khẳng định rằng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật sẽ được đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng, để triển khai thi hành các luật Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản khi các luật này có hiệu lực từ ngày 1/8/2024”, tờ trình nhấn mạnh
Việc trình luật sửa đổi ba luật về bất động sản cùng với cam kết ban hành các văn bản hướng dẫn đúng tiến độ đã thể hiện rõ quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững và minh bạch hơn. Điều này không chỉ giúp tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc, mà còn đảm bảo rằng các quy định mới sẽ nhanh chóng đi vào cuộc sống, mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và người dân. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự đồng thuận từ các cấp, những thay đổi này hứa hẹn sẽ góp phần tích cực vào việc quản lý và sử dụng đất đai hiệu quả, đồng thời giải quyết những tồn tại, hạn chế trong lĩnh vực bất động sản hiện nay. Hy vọng bài viết Ngô Gia Holdings tổng hợp đã mang lại cho bạn đọc những thông tin hữu ích!
